چگونگی دوره جواهر شناسی و کجا بگذرانیم.

با سلام و آرزوی بهروزی برای همه کاربران همیشگی جم زوم و سایر بازدیدکنندگان گرامی. به دفعات از بنده سوال شده که دوره جواهر شناسی را در کجا و چگونه میشود گذاراند و آیا مدارک مربوطه تا چه حد ارزشمند هستند و نظایر این موارد.  از آنجایی که ممکن است دیگران هم چنین پرسشی داشته باشند . وتاکنون جواب روشن و مشخص بدست نیاورده باشند . لازم دیدم توضیحاتی در این خصوص به عرض علاقمندان برسانم . انشالاه که بعد از مطالعه این مطالب نکات مورد نظر این دوستان  روشن گردد.  علم جواهر شناسی حدود صد سال است که پدید آمده وحدود ده سالی هست که توسط تعداد اندک از اساتید  در ایران معرفی و تدریس شده است. هدف از این علم به زبان ساده سه چیز است اول تشخیص جواهرات معدنی از صنعتی و دوم ارزیابی میزان کیفیت و ارزش آنها و سوم قیمت گذاری که در مجموعه علم gemological  را پدید آورده اند که به متخصص این علم gemologist  یا جواهر شناس اطلاق میگردد.  این مورد از تخصص  در دانشگاه تدریس نمیشود  و در موسسه های خاص این علم مانند GIA.AIGS و یا GLAدر چند کشور خاص مانند آمریکا و یا تایلند و انگلیسی  تدریس میشوند این مراکز  شعبه های در چند کشور اروپایی نیز دارند. در مورد الماس شاخصترین موسسه در آمریکا و در مورد جواهرات رنگی مانند یاقوت و زمرد  و غیره  معتبر ترین موسسات در تایلند هستند. که فرد متقاضی بعد از گذراندن این دوره  ها موفق به اخذ مدارک چهار گانه مجزا از هم شامل مدرک dimond gradingو مدارک   color ed grading and pricingو synthtic gem gradingوgem Identification میگردد.که شامل تشخیص و ارزیابی و درجه بندی و ارزشگذاری کلیه جواهرات قلمداد میشود.  البته به دلیل خاص بودن مدرک مربوط به جواهر الماس این دوره مجزا و جداگانه منظور شده است. پس از اخذ این مدارک به این شخص  جواهر شناس یا همان جمولوجیست اطلاق میگردد. از آنجایی که این رشته در دانشگاه وجود ندارد بنابر این مدرکی هم به عنوان لیسانس یا دکترا  در این حوزه جواهرات وجود ندارد. به همین دلیل در مطالب مختلف به عرض دوستان رسانده ام که دکتر جواهر شناس وجود ندارد. یا مهندس جواهر شناس زیرا  رشته دانشگاهی نیست. از آنجایی که تحصیل در چنین کشورهای  هم هزینه های گزاف پولی دارد و هم همه قادر به مسافرت نبودند برخی از این موسسات با هماهنگی با ادارات و برخی وزارتخانه ها در سایر کشورها  شرایط را جهت تحصیل این فن و علم را به وجود آوردند که بسیار نادر و کم هستند . در کشور خودمان هم به همت اساتیدی مانند جناب عسگری و جناب و فایی و سرکار خانم گروسی و مدیریت موسسه پژوهشی وزارت صنایع و معادن ایران در گذشته این دوره ها برگزار شد و تعداد ی از همکاران موفق به تحصیل و اخذ مدارک مربوطه شدند که هر چند بیشتر این دوستان امروزه خارج از کشور هستند و یا به امور دیگری اشتغال دارند هنوز برخی اندک در این حیطه فعالیت دارند . و تنها مرکز معتبر رسمی و  دارای وزن بین المللی همین موسسه پژوهش وزارت صنایع و معادن بوده است. هر چند برخی آموزشگاه های خصوصی نیز در این ضمینه فعالیت دارن و  مدرک خود آموزشگاه را  میدهند  که خیلی هم خوب است. البته اگر هنوز موسسه پژوهش اقدام به  برگزاری دوره کند ترجیح ما برای شما آن است  که در این موسسه معتبر اقدام به فراگیری جواهر شناسی کنید.برای افرادی که امکان مالی مناسب دارند هم توصیه میکنم از دوره های کوتاه مدت جواهر شناسی در موسسات تایلند طی دو هفته تا یک ماه استفاده کنند البته لازمه این امر فراگیری پایه های ااولیه چه در آموزشگاه یا خصوصی میباشد و برای تکمیل و گرفتن مدرک فقط در یک ضمینه مثلا دوره جواهرات  صنعتی مناسب هستنددر.هر صورت طریقه و مکان دورهای جواهر شناسی اینچنین هست که به عرض رسید. اما تنها داشتن مدرک و گذراندن دوره کافی نیست و کسب تجربه کافی در سایر بازارهای معتبر جهان و برسی و دیدن انبوه گوهرهای مختلف که خود سالها زمان و هزینه در بر دارد لازمه ضروری بعدی هست و بدون آن جواهر شناسی معنا و ارزش کامل ندارد. انشالاه که شما دوستان علاقمند هم  که مایل به ورود به علم و حرفه هستید با تلاش و زحمت و پشتکار در این امر موفق باشید و دعا ی ما همراه شما خواهد بود .در پایان به دلیل سوالات بسیار توجه شما را به چند مورد کلیدی و مهم جلب میکنم  که هم در تشخیص و اقعی متخصص جواهر شناس به شما کمک میکند و هم جواب برخی دوستان داده میشود. همانطور که عرض شد   اشخاصی که اقدام به جواهر شناسی با عنوان تحصیلی خود مانند دکتر و غیره با مدرک gelogi(سنگ شناس) و یا خاک شناس و یا زمین شناس  چه با مجوز و چه بی مجوز باشند  که امروزه هم بسیار دیده میشوند  از نظر استاندارد جهانی جواهر شناسی  مربوط به این علم نیستند و  مورد تایید جواهر شناسی نخواهند بود. مثلا دوست دکتری از یکی از شهرهای جنوب برای فردی تشخیص یاقوت زامبیا فرمودند.بدون آنکه دلیل ذکر کرده باشند.این دلایل که مربوط به مبحث آرجین سنگها میگرددو با برسی و تحلیل ناخالصی‌های هر سنگ مشخص میگردد لازمه تشخیص این امر گذراندن دوره لازم  زیر نظر اساتید این فن و برسی اینگونه ناخالصی ها میباشد.و  باید در محل و بازار این مناطق بیشمار یاقوت را در زیر بزرگنمایی مورد برسی قرار داد تا طی سالها تجربه اندوزی قادر به تشخیص مواری مانند یاقوت برمه یا هند و یا زامبیا  نمود .بعید است این جناب حتی قادر به پیدا کر دن این کشورها روی نقشه باشند .و بدون آنکه چنین سنگهای را در محلل اصلی خود یا مناطق همجوار برسی کرده باشند.از این  ارزیابی میفرمایند که نتیجه آن سردرگمی مراجعه کننده و سردر گمی این تجارت شده است و افراد بسیاری را روانه بازار جهت فروش یاقوتهای برمه و آفریقای و ….شده است.اشخاص دیگری هم که مدعی داشتن  نمایندگی از این دانشگاه اروپایی و یا آن موسسه آمریکایی و نظایر آن میشوند معمولا  قادر به اثبات این موارد نیستند و هیچ موسسه معتبر جواهر شناسی به اشخاص حقیقی نمایندگی جواهرشناسی  نداده و نمیدهد.مگر  آنکه ان شخص قادر به اثبات عملی باشد و نه کلامی.  عزیزانی هم که به صورت سنتی در فروشگاه و یا بازار مدعی گوهر شناسی هستند  کار خود را انجام میدهند و مورد تایید جواهر شناسان قرار نمیگیرند. برخی افراد هم خود را کارشناس جواهر از این نهاد و آن سازمان دولتی معرفی میکنند معمولا  مشکوک به نظر میرسند .  برخی دیگر هم با داشتن مدارکی در ارتباط با نگین تراشی و طلا سازی اقدام به تشخیص می کنند که قابل قبول نیستند.در کل جواهر شناس اگر مدرک معتبر داخلی داشته باشد مانند وزارتخانه  و موسسات تابع آن حتما باید مدرک خود را پشت سر ش قرار دهد تا شما به راحتی آن را ببینید تا بتوانید با  موسسه صادر کننده  تماس تلفنی بگیرید و از صحت مدرک اطمینان حاصل کنید .و اگر مدعی داشتن مدرک خارج از کشور بود طبیعتا باید مدرک خود را به تأیید مراجع معتبر داخلی رسانده باشد و معادل ایرانی رسمی آن را داشته باشد و در دفتر کارش در معرض دید عموم قرار دهد . و جواهر شناس معتبر دل شوره ای از استعلام حداقل علمی خود از طرف بازدید کننده ندارد. و چون شما قرار است پول بابت این خدمت پرداخت کنیدتعارف را کنار گذاشته خواهان توضیح و استعلام مدرک و سوابق هر شخصی که مدعی جواهر شناسی Gemologi هست باشید دیده شده به کرات که افرادی زیر کاغذ به اصطلاح شناسنامه جدیدا بعد از مطرح شدن نام جمولوجیست از طرف جم زوم در حال به روز رسانی! و تطبیق خود با آگاهی مردم شده اند و یک کلمه جمولوجیست زیر برگه چاپ میکنند و با یک امضا فرد علای لاتین سعی در آسوده کردن خیال شما را دارند.که معمولا هم موفق میشوند اما با برسی جزییات نوشته شده در آن برگه مشخص میگردد ایشان هر چه هستند مسلما جمولوجیست نیستند.. و البته صرف داشتن روپوش سفید و یا کت و شلوار و کراوات و یا دفتر شیک ملاک جواهر شناسی نیست و اغلب  شناسنامه های بی اعتبار علمی که ارزش  تخصصی ندارند غالبا از همین افراد و مکانها صادر میشود که موجب گرفتاری و هدر رفتن وقت و پول و سرمایه بسیاری از مراجعه کنندگان را بوجود آورده است.از تحویل گرفتن شناسنامه از فروشگاه با مقازه و دست افراد عادی خوداری کنید و به آن اعتماد نکنید غالب اینگونه شناسنامه ها جعلی و فاقد ارزش هستند. مگر توسط جمولوجیست معتبر مورد تایید قرار گرفته باشند. فراموش نفرمایید جواهر شناسی با اخذ  پروانه کسب و یا فاکتور فروش و امضاء فروشنده و نظایر این ها تفاوت دارد .  عدم توجه به این نکات پول و وقت شما را تلف خواهد کرد.  از بنده به دفعات پرسیده میشود که این شخص را میشناسید و تایید میکنید و یا آن مرکز و محل را تایید میکنید. که جوابی که هم خدمت این دوستان داه ام أین است که جم زوم همه را میشناسد و میداند که این دوستان در حال چه کار و چه روشی هستند .چه درست و یا نادرست و نیازی ندارد که دیگران را تایید یا تکذیب کند .این شما هستید که با بالا بردن آگاهی خود می بایست تشخیص به سلامت و اعتبار  هر فردی دهید بدون شک تعدادی از همکاران بسیار موفق و معتبر بنده هنوز هستند که میتوان از تجارب و علم والای این عزیزان بهره برد.. و بنده جم زوم نیز زیر سایه همه بزرگواران در این کار مشغول گذراندن دوره شاگردی و کسب فیض هستم. امیدوارم جواب کافی و مفید به سوالات عزیزان داده باشم و مطلب مفید و اقع گردد  در پناه خدا همیشه سلامت و تندرست باشید.مدیر جم زوم رضا طالبی دارای مدارک جواهر شناسی الماس و جواهرات رنگی از موسسه پژوهشی وزارت صنایع و معادن ایران و موسسه AIGS تایلند.