مدارک مورد نیاز کارشناس جواهر

با درود و سلام خدمت همه شما کاربران گرامی.از اینکه موضوعات مطرحه شده در سایت جم زوم مورد استفاده و استقبال بسیاری از دوستان قرار گرفته است خوشحالم و از ابراز محبت دوستان ممنونم.                       مدت زیادی هست که برخی از دوستان در مورد اینکه به چه شخصی در مورد کارشناسی سنگ و جواهرات میتوان اعتماد کرد و اینکه اصولا این رشته شامل چه مراحلی هست توضیح میخواهند. هرچند در بخش مربوط به شناسنامه و خریدار میلیاردی توضیحات در این مورد به عرض رساندم اما گویا کافی به نظر نمی رسد .بخصوص از این نظر که دوستانی که با بنده تماس گرفته‌اند عنوان داشتند. که مدتی است  افرادی با عناوین کارشناس جواهر. جناب دکتر. آقای مهندس . و نظایر این القاب که مدعی کارشناس جواهرات هستند. که انشالاه این چنین هم باشد.تقاضای مبالغ ۵ یا ۱۰ میلیون تومان و حتی بیشتر جهت کارشناسی دارند ولی این عزیزان اعتمادی به صحت علمی این افراد ندارند. و اشخاص دیگری نیز با عنوان شرکت .و موسسه و نظایر این موارد اقدام به کارشناسی میکنند که گاهی نتیجه مطلوب از این گروه هم بدست نیامده است. حتی مواردی هم ذکر شده که فرد به اصطلاح کارشناس با گرفتن مبلغ از متقاضی اقدام به تست و کارشناسی !؟ جواهر با شیوه های جالبی چون  تست یخ .تست لیوان آب . تست سختی سنگ و یا چگالی سنگ اقدام فرموده اند. هر چند موارد ذکر شده در بالا مربوط به خود این افراد هست و بنده شخصا هیچ نظری راجب آن نمی توانم ابراز کنم. اما لاقل میتوان به پرسش اولیه این کاربران در مورد مراحل و مدارک جواهر شناسی پاسخ بدهم. بنابر این با رخصت از شما  به این موضوع میپردازیم. به طور کلی رشته جواهر شناسی که در انگلیس به آن gemological و به جواهر شناس gemologist.اطلاق میشود از حدود صد سال پیش از رشته زمین شناسی بوجود آمد و  شیوه تخصصی خود را پیش گرفت زیرا هر چند زمین شناسی قادر به تشخیص سنگهای معدنی شامل سنگ جواهرات بود اما قادر به تشخیص جواهر صنعتی نبود و از همه مهمتر قادر به ارزش گذاری و قیمت گذاری بر اساس کیفیت هم نبود . و چون حجم زیادی از جواهرات صنعتی در رنگ و جنس مختلف تولید میشد نیاز به رشته بود که آنها را تفکیک و ارزیابی کند . بدین لحاظ رشته جواهر شناسی علمی پدید آمد. همانطور که از همین چند سطر معلوم میشود این رشته ارتباطی با افرادی که به صورت تجربی در بازار کار می کردند ندارد و حتی ارتباطی هم با رشته سنگ شناسی در دانشگاه  ندارد. و راه خود را در پیش گرفته است. هر چند به صورت تجربی میتوان تا حدودی چند سنگ خاص را تشخیص داد و یا سنگ شناسان قادرند ماهیت تمامی جواهرات را مشخص کنند . اما تشخیص نوع جنس سنگ تنها ۲۰ درصد انجام این امر محسوب میشود. ۸۰ درصد دیگر به رشته جواهر شناسی بر میگردد که شامل تشخیص و تفکیک جواهر معدنی بر اساس دارا بودن رنگ طبیعی و یا رنگ شدگی مصنوعی و تعیین و مشخص نمودن نوع و میزان ناخالصی‌های طبیعی در هر سنگ .مشخص نمودن مقدار و خلوص رنگ جواهر مورد نظر و همچنین میزان پاکی و مواردی مانند تقارون و نوع تراش و میزان درستی تراش در تمامی ابعاد سنگ و مناسب بودن آنها نسبت به هم و همچنین مناسب بودن ارتفاع تاج سنگ تا کیولت و گردل سنگ و چند فاکتور دیگر نیز میشود .زیرا این موارد در نهایت میزان پاکی و زیبایی جواهر را که در نهایت میزان قیمت را مشخص میکند در بر میگیرد . همچنین در مورد جواهر صنعتی باید بعد از شناسی ماهیت سنگ در مرحله نخست نوع ساخته شدن آن مشخص گردد سپس بر اساس نوع رنگ و شفافیت و چند فاکتور دیگر ارزش آن جواهر صنعتی بدست آید. .مواردی هم مانند رنگ شدگی جواهرات که در سه روش اصلی و چند روش فرعی انجام میگیرد مشخص گردد زیرا قیمت و ارزشگذاری اینگونه سنگها کاملا با سایرین متفاوت میباشد. این مراحل که به اختصار خدمت شما توضیح دادم همگی باید در برخورد با یک جواهر مد نظر قرار بگیرد و انجام گردد.در پایان این مراحل جواهر شناس قادر خواهد بود وارد مرحله آخر گردد که همان پروسه مهم ارزیابی و ارزش گذاری جواهر رنگی میگردد. و با توجه به همه أین فاکتورها که هر کدام امتیاز دارند میتوان مقدار کیفیت جواهر و در نهایت قیمت آن را مشخص کرد. توجه بفرمایید این موارد فقط مخصوص جواهرات رنگی میباشد. جواهر الماس کاملا متفاوت بوده و هم پروسه تشخیص و هم قیمت گذاری خاص خود را دارد که آن هم تابع  تعیین میزان مواردی مانند وزن و رنگ و تقارون و پاکی الماس میگردد.تا در نهایت میزان ارزش الماس مشخص گردد. بنابر این فردی که مایل به گذراندن دورهای جواهر شناسی میباشد باید هر چهار دوره خاص را طی کند که شامل تشخیص نوع جواهر معدنی دوم تشخیص جواهر صنعتی و سوم دوره ارزیابی و قیمت گذاری .و دوره جداگانه تشخیص الماس میباشد را پاس کرده باشد هر دوره مدرک خاص خود را دارد بنابر این جواهر شناس معتبر باید دارای چهار مدرک باشد تا صلاحیت این امر را دارا باشد.بعد از گذراندن این مراحل و اخذ مدارک معتبر یا از موسسه های دولتی معتبر و یا بین المللی حالا زمان تجربه اندوزی میرسد . که معمولا بهتر است حداقل پنج سال به بالا باشد تا معلومات خود را با دیدن و تشخیص جواهرات گوناگون استحکام بخشد . بس از سپری شدن این مدت و مراحل این شخص قادر است امر کارشناسی جواهر را انجام دهد. که خوشبختانه در کشور خود ما  هر چند کم تعداد اما در دسترس هستند ظاهرا مشگل نبود اشخاص متخصص نیست مشگل تشخیص این افراد از سایر اساتید در اماکن و محل های دیگر هست. به هر حال تشخیص این که چه شخصی باید سنگ شما را ارزیابی کند.بستگی به نیاز و سلیقه متفاوت هست. اما در جواب سوال مطرح شده بالا که چگونه میتوان گوهر شناس تخصصی را شناخت همین مقدار که ذکر شد کافی به نظر میرسد .هر فردی که دورهای تخصص را گذرانده باشد.عکس این مدارک در ضمیمه مطلب قرار دارد. و مناسب است قبل از پرداخت پول بابت کارشناسی سنگ خود به کارشناس مربوطه خواهان توضیح و رویت این مدارک شوید و بعد از اطمینان از صحت و اعتبار آنها اقدام بفرمایید. تا هم از بابت اعتبار نظر فرد کارشناس مطمئن شوید .و با اطمینان از نوع و ارزش جواهر خود اقدام به معامله کنید. و هم در وقت مابین گروه بزرگ امروزی از اساتید گوناگون گرفتار نشوید.با رخصت از شما این مطلب را تقدیم میکنم به اساتید گرانقدر جناب ناظری و همینطور استاد عسگری و استاد وفایی و سر کار خانم گروسی و سایراساتید (موسسه پژوهشی وزارت صنایع و معادن ایران) که از پیشگامان این رشته در ایران بوده اند و بابت این امر زحمات زیادی متقبل شدند و بنده نیز افتخار شاگردی این بزرگان را داشتم.  پاینده باشید ‌رضا طالبی